Kaygılı Kuşak;Çocuklarımızı Sanal Dünyaya Nasıl Kaptırıyor ve Ruh Sağlıklarını Nasıl Tehlikeye Atıyoruz?

Akıllı telefonların, sosyal medyanın ve büyük teknoloji endüstrisinin çağında gençliğin ruh sağlığındaki çöküşü inceleyen, kuşakların çizgilerini netleştiren ve hem daha sağlıklı hem de daha özgür bir çocukluğun planını çizen, herkesin okuması gereken bir eser. Dengeyle veya iyileşmeyle geçen on yıldan uzun bir sürenin ardından ergen ruh sağlığı 2010’ların başında aniden kötüleşmeye başladı. Depresyon, anksiyete, kendine zarar verme ve intihar oranları keskin bir yükselişe geçti, hatta pek çok ölçümde iki kattan fazla artış gösterdi. Peki, neden? Sosyal psikolog Jonathan Haidt, Kaygılı Kuşak kitabında pek çok ülkede gençler arasında aynı zamanda başlayan ruh hastalığı salgınıyla ilgili gerçekleri açıklıyor. Ayrıca çocukluğun doğasını inceliyor ve çocukların becerikli, kendini geliştirmiş, olgun yetişkinler olmak için neden oyun oynamaya ve bağımsız keşfe ihtiyaç duyduklarını anlatıyor. Haidt oyun temelli çocukluğun 1980’lerde nasıl çöküşe geçmeye başladığını ve nihayetinde 2010’ların başında telefon temelli çocukluğun gelişiyle nasıl yok olduğunu gözler önüne seriyor. Çocukluğun Büyük Ölçüde Yeniden Yapılandırılması olarak adlandırdığı bu sürecin çocukların sosyal ve nörolojik gelişimlerine bir düzineden fazla mekanizmayla nasıl müdahale ettiğini uykusuzluktan dikkat bölünmesine, bağımlılığa, yalnızlığa, sosyal kıyasa ve mükemmeliyetçiliğe kadar her açıdan ele alarak anlatıyor. Sosyal medyanın neden kız çocuklara erkeklerden daha fazla zarar verdiğini ve erkek çocukların neden gerçek dünyadan sanal dünyaya kendileri, aileleri ve toplulukları için felaket sonuçlar yaratacak kadar çekildiğini izah ediyor. En önemlisi de Haidt açık bir eylem çağrısında bulunuyor. Bizi tuzağa düşüren kolektif eylem problemlerini teşhis ediyor ve özgür kalmamızı sağlayabilecek dört basit kural öneriyor. Ebeveynlerin, öğretmenlerin, okulların, teknoloji şirketlerinin ve hükûmetlerin bu ruh hastalığı salgınını sona erdirmek ve daha insancıl bir çocukluğu yeniden mümkün kılmak için atabileceği adımları açıklıyor. Haidt kariyerini siyaset ve din nedeniyle kutuplaşmış topluluklar, kültür savaşlarının yaşandığı kampüsler gibi en zor durumlarda verilerle desteklenen gerçekleri dile getirerek geçirdi, şimdi de sıra Z kuşağının karşı karşıya kaldığı acil halk sağlığı sorununda. Onun çocuklarımızı ve kendimizi telefon temelli hayatın psikolojik hasarından korumakla ilgili bulgularını göz ardı edemeyiz. New York Times ve Sunday Times Çoksatanı • Wall Street Journal: 2024’ün En İyi 10 Kitabı • New York Times ve Washington Post: Dikkat Çeken Kitaplar • Barack Obama’nın 2024’teki Favori Kitaplarından Biri • Bill Gates’in 2024’teki Kitap Önerilerinden Biri • TIME: 2024’ün Mutlaka Okunması Gereken 100 Kitabı • Economist, New York Post ve Town & Country: 2024’ün En İyi Kitabı • 2024 Goodreads Choice Ödülü: Yılın Kurgu Dışı Kitabı • PEN Edebiyat Ödülleri Finalisti • Times, Financial Times ve Independent: Yılın Kitabı “Jonathan Haidt psikolog kılığına girmiş bir modern zaman kâhini âdeta. Bu kitabında bizi telefon temelli çocukluğun tehlikelerine karşı uyarıyor ve hepimize daha parlak bir geleceğin yolunu gösteriyor.” Susan Cain, Sessiz’in yazarı “Bu kadar çok çocuğun neden iyi durumda olmadığı ve gidişatın nasıl düzeltileceği konusunda acilen okunması gereken düşündürücü bir eser. Haidt oyun temelli çocukluktan telefon temelli çocukluğa geçişin ruh sağlığına ve sosyal gelişime büyük bir zarar verdiğine dair güçlü bir argüman sunuyor.” Adam Grant, Gizli Potansiyel’in yazarı “Her ebeveyn elindeki işi bırakıp derhâl bu kitabı okumalı. Jonathan Haidt bugün dünyadaki en önemli psikolog, Kaygılı Kuşak da şu anda çocuğunuzun hayatını yeniden şekillendiren durumla ilgili en önemli kitap.” Johann Hari “Haidt teknoloji ve yeni nesil konusunda mevcut kriz durumuna nasıl geldiğimizi gösteriyor ve araştırmalarda test edilmiş pratik çözümler sunarak ebeveynlere, topluluklara ve hükûmetlere durumun nasıl değişebileceğini gösteriyor.” Russell Moore “Günümüzde çocuk yetiştiren ya da çocuklara eğitim veren herkesin mutlaka okuması gereken bir eser. Bana dışarıda ebeveyn gözetimi olmadan koşturarak, bazen de başımı belaya sokarak geçirdiğim gençlik yıllarımın bugün olduğum kişinin şekillenmesine ne kadar yardım ettiğini düşündürdü.” Bill Gates, GatesNotes “Okuduklarıma başımı sallayarak katılırken buldum kendimi. Akıllı telefonların ve sosyal medyanın gençlerin sinirleriyle nasıl oynadığına ve ruhlarını nasıl sıkıştırdığına dair yıllarca süren araştırmalara dayanan mantıklı ve gerekliliği su götürmez bir eser.” Jessica Winter, New Yorker “Haidt akıllı telefonların gençler arasında anksiyete salgınını körüklediğine ve büyük teknoloji endüstrisinin bu durumu düzeltmek için daha fazla çabalaması gerektiğine dair tartışmaya kapalı kanıtlar sunuyor… Teknolojinin üzerindeki baskısının arttığını hisseden herkese önerilebilecek çok önemli bir eser.” Stella O’Malley, Irish Independent “Çocukluğun hızlı değişimi karşısında ebeveynlerin bu kitabı okuması şart. Haidt sorunları ortaya koyup çocuklarla daha iyi bir dijital yaşam için çözümler sunuyor.” Emily Oster “Haidt çocukların sanal dünyaya çekilmelerine izin vermemizin yarattığı sonuçları kararlılıkla ortaya koyuyor. Yeni neslin korunması için önerilerde bulunmayı ve çözümler sunmayı da ihmal etmiyor.” Shannon Carlin, TIME “Kaygılı Kuşak akıllı telefonları okullardan ve küçük çocukları sosyal medyadan uzak tutmak için başlatılan ve gitgide büyüyen hareketin temel metni olmalı.” Sophie McBain, Guardian “Dijital yıkımın dehşet verici bir incelemesi… Tüm dünyadaki ebeveynler için bir eylem çağrısı.” Lucy Denyer, Telegraph “Okuduğum en dehşet verici kitaplardan biri… Haidt’ın paylaştığı istatistiklerden bazıları insanı hakikaten şoke ediyor.” Anna Davis, Evening Standard “Anne babaların yüreğini ürperten sözler… Haidt sayesinde dünyanın her yerinde gerçekten neler olduğunun korkutucu tablosuna göz atabiliyoruz.” Meghan Cox Gurdon, Wall Street Journal “Haidt’ın gösterdiği üzere çocukların enerjisinin ve dikkatinin fiziksel dünyadan sanal dünyaya kayması bilhassa kızlar için yıkıcı oldu.” Michelle Goldberg, New York Times “Tüm önerileri akla yatkın. Hatta bazıları eğlenceli görünüyor… Haidt karşıt argümanları da ciddiyetle ele alıyor ve öne sürülen kanıtlara karşı savunma yapıyor.” Economist “Haidt çocukların doğanın kıymetini bilerek, arkadaşlarıyla oynayarak, bisiklete binip yere düşerek ve yaşlarına uygun sorumluluklar alarak daha fazla vakit geçirmesini istiyor.” Glenn C. Altschuler, Psychology Today “Bu önemli kitap politikacıların çocuklara gerçek bir sosyal medya yasağı getirmesi için yeterince alarm zili çalıyor ve bunu yapmalarının ebeveynler ile gençlerin çoğunu daha mutlu edeceğine inanıyorum.” Helen Rumbelow, Times “Haidt çocukların sanal dünyanın derinliklerine çekilmelerine izin vermemizin yarattığı sonuçları kararlılıkla ve açık yüreklilikle gözler önüne seriyor… Yeni neslin korunmasına yardım edebilecek önerilerde bulunmayı ve çözümler sunmayı da ihmal etmiyor.” Shannon Carlin, TIME “Engin bir bilgelik eseri… önemli ve ilgi çekici.” Frank Bruni, New York Times “Okuduğum en önemli kitaplardan biri. Kesinlikle muhteşem.” Dr. Rangan Chatterjee “Acilen okunması gereken çok önemli bir eser…” Sophie McBain, Guardian